Đền Bạch Mã

- Trong tâm thức dân gian, đền Bạch Mã ở xã Võ Liệt, huyện Thanh Chương là 1 trong 4 ngôi đền có giá trị lịch sử - văn hóa và linh thiêng trên dải đất Nghệ Tĩnh: “Nhất Cờn, nhì Quả, tam Bạch Mã, tứ Chiêu Trưng”. Và ngày nay, đền Bạch Mã cũng đang có một vị trí đặc biệt trong đời sống văn hóa tinh thần và tâm linh của nhân dân quanh vùng cùng du khách thập phương hàng năm lui tới thưởng ngoạn và cầu may, nhất là vào dịp lễ hội được tổ chức hàng năm nhằm vào mồng 9 và mồng 10 tháng 2 âm lịch.

Đền Bạch Mã là một trong tứ Trấn của kinh thành Thăng Long xưa, gồm bốn ngôi đền: Đền Quán Thánh (trấn giữ phía Bắc kinh thành); Đền Kim Liên (trấn giữ phía Nam kinh thành); Đền Voi Phục (trấn giữ phía Tây kinh thành); Đền Bạch Mã (trấn giữ phía Đông kinh thành), nằm ở địa chỉ 76 phố Hàng Buồm, phường Hàng Buồm, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Lịch sử phố Hàng Buồm rất lâu đời. Bằng chứng là nơi đây có ngôi đền thuộc loại lâu đời nhất của Hà Nội, có từ thế kỷ thứ IX - đó là đền Bạch Mã thờ thần Long Đỗ (rốn rồng), vị thần chủ của kinh thành Thăng Long. Gọi là đền Bạch Mã là vì liên quan có tới thần ngựa trắng. Chuyện kể rằng khi Lý Công Uẩn rời đô từ Hoa Lư ra Thăng Long. Khi đào hào xây thành thì mấy lần đều đổ. Có người bảo vua rằng có vị thần ở đền Bạch Mã rất linh thiêng, đến cầu ở đấy tất sẽ xong. Vua Lý Nam Đế cho người ra đền cầu thì thấy một con ngựa trắng từ trong đền đi ra. Vua theo dấu chân ngựa vẽ bản đồ xây thành thì quả nhiên thành chắc chắn, vững bền. Vua liền phong thần làm thượng đẳng thần, thành hoàng kinh thành Thăng Long.